De kapel

Het beeld van Maria van Sevenwouden staat in de kapel links van het hoofdportaal van de kerk.

De Pinkstericoon

Boven de vensters een icoon, in 1996 vervaardigd door mevrouw Jantsje Witteveen-van der Zee, voorstellende Maria, biddend om de Heilige Geest, in het centrum van de kring der leerlingen. De icoon is in de Grieks-Katholieke stijl. Maria heeft in het geheel een zeer centrale plaats. Interessant is de gesticulatie van de Apostelen: ze zijn druk in gesprek. Maria is als Orante afgebeeld. Linksboven de "Kapelle op de Post" waarin tot 1580 de Madonna werd vereerd. Rechtsboven is de Martinikerk te zien tot welks rechtsgebied de Kapelle behoorde.

De Kruidwis

Links van de kapel hangt een bos graan met kruiden, een zogenaamde “kruidwis” die op het feest van Maria Hemelvaart in de kerken wordt gewijd. Kruidwissen verbeelden de oogst die rond 15 augustus in volle gang is. De Hemelvaart van Maria verbeeldt de hemelse oogst van de verlosten. Het graan is tot voedsel, de kruiden zijn ter genezing van de mensen.

Het Hekwerk

De ijzeren hekken voor de kapellen en het baptisterium zijn zeer kundig gesmeed in art-déco stijl. De spiraalmotieven zijn ontleend aan de natuur.

De geschiedenis en het mirakel

De bronnen vermelden niet wanneer het beeld naar Bolsward is gekomen. Opvallend is dat de tijd van ontstaan samenvalt met de komst van de Franciscanen naar Bolsward. Tegen een Franciscaanse oorsprong pleit dat het beeld zich in de invloedssfeer van de Martinikerk bevond.

Het Mirakel

In 1515 stond het beeld in een houten huisje op de Post, een brug in de Kerkstraat. In dat jaar werd Bolsward verwoest door de Zwarte hoop: de muitende soldaten van de Saksische hertogen. Het Kapelletje verbrandde en de Madonna leek verloren.

Enkele dagen later werd het rechtopstaande in het water gevonden. Dit gebeuren werd als een groot wonder beschouwd en de Madonna kreeg een prachtige stenen Kapelle op de Post. In de eerste helft van de zestiende eeuw groeide de roem van de Bolswarder Lieve Vrouw tot buiten de Friese landsgrenzen. Het Mirakelboek, dat alleen in kopien is bewaard vermeldt een lange reeks wonderen.

In de pre-reformatietijd verflauwde de verering. De Madonna ontkwam ook aan de beeldenstorm. Het werd door vrome burgeressen van de Stad met grote zorg bewaard. Pas in de loop van de achttiende eeuw werd het weer openbaar vereerd. De feestdag van de Bolswarder Maria is de zondag voor Pinksteren. De dag waarop Bolsward in 1515 werd geplunderd door de Zwarte Hoop. Het is zondag waarop de kerk gedenkt dat Maria en de Leerlingen van Jezus biddende waren in het Cenakel.

Toen keerden zij van de berg die de Olijfberg heet, naar Jerusalem terug. Deze ligt dichtbij Jerusalem op Sabbatsafstand. Daar aangekomen gingen zij naar de bovenzaal waar ze verblijf hielden. De leerlingen bleven volharden in het gebed samen met de vrouwen, met Maria, de moeder van Jezus en met zijn broeders.

Handelingen 1, 12, 13 a,, en 14.

De Madonna

Het beeld van Maria van Sevenwouden moet omstreeks 1280 in het Noordwest-Duitse gebied uit eikenhout gesneden zijn. Het oerbeeld waarop de beeltenis teruggaat is de Byzantijnse Hodegetria-icoon: “Zij die de Weg wijst”.

Het zware eikenhouten beeld rust op een zilveren troon, die weer op een zilveren voetstuk staat, met een Maria-monogram. Een zilveren kroon voor moeder en Kind en een zilveren scepter completeren het geheel.

Op de schrijn van Karel de Grote in Aken is deze beeltenis rond 1100 aangebracht en van daar over de Duitse landen, waartoe in die tijd ook Friesland behoorde, verbreid. In het westen wordt dit Madonna  type “Sedes Sapientiae”, de zetel der Wijsheid, genoemd. Het beeld toont ons de Moeder met het kind zoals zij zich ter aanbidding toonden aan de drie wijze Koningen uit het Oosten.

Zij gingen het huis binnen

zagen er het Kind met zijn Moeder Maria

en op hun knieën neervallend

betuigden zij het hun hulde.

(Matt. 2, 11 a.)

De naast verwante Madonna's zijn in Westfalen bewaard gebleven en zijn te zien in het Westfalisches Landesmuseum in Munster. In Nederland zijn slechts in Zuid- Limburg Madonna's uit deze vroege periode bewaard.

De gewone zilveren versierselen stammen uit de negentiende eeuw. In de linkerhand draagt Maria een scepter met de zespuntige leidster. Zij wordt zo geduid als Sterre der Zee. Haar kroon heeft zeven bomen als fleurons verwijzend naar de "Zevenwouden", waaruit het beeld volgens de overlevering stamt. Op feestdagen zijn de versierselen van goud.

De houten voet waarop het beeld is geplaatst is bedekt met zilveren platen. Middenvoor getooid met het Mariamonogram. Aan de rechterzijde de redding van een schip in nood - één van de wonderen uit het mirakelboek- aan de linkerzijde een stomende fontein: Maria "Levengevende Bron".

Maria van Sevenwouden

De Sint Franciscusbasiliek in Bolsward is het centrum van de bedevaart van Maria van Sevenwouden. In de kapel links van het hoofdportaal staat het Mirakelbeeld van Onze Lieve Vrouwe van Zevenwouden. In het Bolswarder stadsfries: Ons Lieffrou fan Sevenwouden. Het beeldje stamt uit de 13e eeuw, en is sinds 1515 een mirakelbeeld en er wordt een lange reeks wonderen aan het beeldje toegeschreven: In 1515 wordt de Hanzestad Bolsward geplunderd en gebrandschat door een Saksische legerbende. Het houten Mariabeeld van de kerk komt in de stadsgracht terecht en drijft miraculeus ‘opwaarts staande’ ongeschonden in het water. Het mirakelboek doet verslag van de vele gunsten en genezingen van gelovigen die sindsdien in de Bolswarder kapel bij het beeld de voorspraak van Maria vroegen. Het oorspronkelijke middeleeuwse Mariabeeld staat tegenwoordig in de St. Franciscusbasiliek van Bolsward. 

In 2015 is de bedevaart in Bolsward in ere hersteld met een processie ter gelegenheid van het 500-jarig jubileum. De feestdag van Maria van Sevenwouden is de zondag voor Pinksteren, de dag waarop Bolsward in 1515 werd geplunderd door de Zwarte Hoop. Het is zondag waarop de kerk gedenkt dat Maria en de Leerlingen van Jezus biddende waren in het Cenakel.

Vieringen binnenkort