Achtergrondinformatie bij de bisdomreis naar Rome - deel 2
Reizen naar Rome is altijd populair geweest. In de oudheid omdat de hoogste machthebbers er zetelden. De laatste millennia meer om gelovige redenen. Bijvoorbeeld vanwege de gedachtenis aan de schare martelaren als Petrus, Paulus, Laurentius en Caecilia. Maar natuurlijk ook omdat het Petrusambt aan de bisschopszetel van Rome verbonden raakte. Toen of nu, om welke reden of belangstelling men ook reist: wie naar Rome gaat heeft een verblijfplaats nodig.
Schola Frisiorum
In de eerste duizend jaar van het christendom waren er voor de pelgrims uit alle delen van de toen bekende wereld diverse opvangmogelijkheden. Allerlei instellingen als kloosters deden hun best onderdak te bieden. Vanaf de 8e eeuw ontstonden er rondom de Sint Pietersbasiliek een viertal scholae peregrinorum.
Dit waren speciale opvangplekken voor langdurig verblijvende pelgrims. Zo was er de Engelse schola Saxorum, de Italiaanse schola Longobardorum, de Franse schola Francorum en sinds 799 de schola Frisiorum, voor wat nu de Nederlanden zijn.
Zo’n schola was niet zozeer een groot gebouw, maar een verzameling voorzieningen zoals een herberg, ziekenhuis, begraafplaats, paardenstal en natuurlijk een kerk. Clerici en religieuzen vanuit de eigen bevolking bestierden het complex, zodat de pelgrims na maanden van reizen in een niet helemaal vreemde omgeving terechtkwamen. Er was wel een minpuntje. Het Vaticaan lag buiten de stadsmuren en deze pelgrimscentra dus ook. Meestal was het er perfect veilig, maar als de stad in conflict kwam met andere mogendheden lagen ze onbeschermd. Mede hierdoor hebben ze na eeuwen van goede dienst de tand destijds niet doorstaan. Van alle scholae zijn echter nog wel herinneringen te vinden. Voor wat de Friezen betreft, is die herinnering wel heel bijzonder. Het kerkje van de schola is, hoewel niet in originele staat, op precies de oude plek bewaard gebleven en nu weer alom bekend geworden als de kerk der Friezen. In een andere aflevering van deze reeks zullen we vast eens binnen gaan kijken.
Santa Maria dell'Anima
Nu verplaatsen we onze aandacht een beetje verder. In de 14e eeuw veranderden de mogelijkheden om vanuit de Lage Landen in Rome te kunnen verblijven. Het echtpaar Peters uit Dordrecht begon namelijk in 1386 met een opvanghuis voor landgenoten nabij het beroemde Piazza Navona. Al snel ontstond hieruit de broederschap Santa Maria dell’Anima. In hun kerk ligt Adrianus VI, de enige Nederlandse paus, begraven. Het huis bestaat nog. Het is verbonden geraakt aan de Duitse kerkprovincie, maar telkens met één plek voor een Nederlander. Momenteel is dat de bekende priester Antoine Bodar.
Het grafmonument van de enige Nederlandse paus Adrianus I in de Santa Maria dell'Anima
Wijzelf zullen gebruik maken van hedendaagse voorzieningen. Er is al een aantal mooie hotels gereserveerd lekker dicht bij het centrum. Onze reis zal geen maanden duren, ons verblijf slechts enkele dagen zijn. Maar het idee blijft het zelfde: vlakbij het graf van Petrus geloof beleven en gemeenschap vieren.
Pastoor A. Bultsma
